Theo Cục An toàn thông tin, thời gian vừa qua, các vụ lừa đảo trực tuyến đã và đang diễn biến phức tạp trên môi trường số. Trong 6 tháng đầu năm, tình hình lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam tăng 64,78% so với cùng kỳ năm ngoái; tăng 37,82 % so với 6 tháng cuối năm 2022.

Có 3 nhóm lừa đảo chính (giả mạo thương hiệu, chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác) với 24 hình thức lừa đảo đang diễn ra trên không gian mạng Việt Nam, nhắm vào các nhóm đối tượng: Người cao tuổi với 15 hình thức lừa đảo thường xuyên; trẻ em có 3 hình thức dẫn dụ trên mạng; sinh viên/thanh niên có 13 hình thức; các đối tượng công nhân/người lao động, nhân viên văn phòng bị dẫn dụ với 19 hình thức lừa đảo.... Cụ thể:

1. Combo du lịch giá rẻ: Lừa đảo chiếm đoạt tiền bạc, thông tin cá nhân qua các hình thức bẫy mua dịch vụ du lịch trọn gói.

2. Cuộc gọi video deepfake, deepvoice: Các đối tượng sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra những video hoặc hình ảnh giả, sao chép chân dung nhằm tạo rác các đoạn video giả người thân, bạn bè để thực hiện các cuộc gọi lừa đảo trực tuyến.

3. Giả mạo biên lai chuyển tiền thành công: Các đối tượng lừa nạn nhân mua hàng số lượng lớn trên mạng hội. Làm giả biên lai chuyển tiền thành công bằng phần mềm.

4. Giả danh nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu: Gọi điện thoại thông báo người thân đang nằm cấp cứu trong bệnh viện, yêu cầu chuyển tiền mổ gấp.

5. Tuyển người mẫu nhí: Lợi dụng mạng xã hội tiếp cận dụ dỗ các bậc phụ huynh có con trẻ đăng ký ứng tuyển người mẫu nhí. Yêu cầu nạn nhân đóng nhiều loại phí. 

6. Thông báo “khóa sim” vì chưa chuẩn hóa thuê bao: Các đối tượng gọi điện thoại thông báo khóa dịch vụ viễn thông. Nạn nhân làm theo hướng dẫn sẽ mất thông tin cá nhân.

7. Giả danh công ty tài chính: Cung cấp khoản vay tiền với lãi suất thấp, thủ tục đơn giản. Yêu cầu nạn nhân đóng phí làm tủ tục rồi chiếm đoạt.

8. Cài cắm ứng dụng, link quảng cáo cờ bạc, cá độ, tín dụng đen: Các đối tượng gài bẫy quảng cáo, ứng dụng cho vay. Nạn nhân sau khi cài đặt ứng dụng và cấp quyền cho ứng dụng truy cập điện thoại sẽ bị kẻ gian chiếm đoạt thông tin cá nhân.

9. Giả mạo trang thông tin điện tử, cơ quan, doanh nghiệp: Tạo trang web giả mạo có giao diện giống với trang web của các cơ quan, doanh nghiệp. Người dùng khai báo thông tin trên trang web giả sẽ bị đánh cắp thông tin cá nhân.

10. Giả mạo SMS Brandname phát tán tin nhắn giả mạo: Các đối tượng sử dụng trạm phát sóng BTS giả mạo để gửi hàng loạt tinh nhắn lừa đảo tới người dùng. Nạn nhân sẽ bị đánh cắp thông tin cá nhân.

11. Lừa đảo đầu tư chứng khóa, tiền ảo, đa cấp: Gửi link thanh thoán trực tuyến tham gia sàn giao dịch ảo, yêu cầu nạn nhân gửi tiền đặt cọc rồi chiếm đoạt. 

12. Lừa đảo tuyển cộng tác viên online: Tuyển cộng tác viên “việc nhẹ lương cao” - giả mạo các trang sàn thương mại điện tử như Tike, Shoppee, Lazada và các thương hiệu lớn để chiếm đoạt tài sản của các nạn nhân.

13. Đánh cắp tài khoản mạng xã hội, nhắn tin lừa đảo: Chiếm quyền đăng nhập vào tài khoản Facebook, Zalo nhắn tin cho bạn bè, người thân hỏi vay tiền.

14. Giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án: Các đối tượng giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện để hăm dọa và sử dụng các chiêu trò lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản của nạn nhân.

15. Rao bán hàng giả, hàng nhái trên sàn thương mại điện tử: Đăng tải quảng cáo mời chào người tiêu dùng mua hàng giả, hàng kém chất lượng không rõ nguồn gốc trên các sàn thương mại điện tử.

16. Chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng: Lừa đảo chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng và giả danh người thu hồi nợ để yêu cầu trả lại số tiền.

17. Đánh cắp thông tin CCCD đi vay nợ tín dụng: Các đối tượng bẫy người dùng Internet khai báo thông tin CCCD trên các mẫu khảo sát. Từ đó sử dụng thông tin cá nhân đã đánh cắp để vay nợ tín dụng.

18. Dịch vụ lấy lại tiền khi đã bị lừa: Giả danh nhân vật có uy tín, sức ảnh hưởng liên hệ cung cấp dịch vụ lấy lại tiền đã mất cho nạn nhân. Yêu cầu nạn nhân thanh toán trước hoặc cung cấp thông tin cá nhân.

19. Đánh cắp Telegram OTP: Lập tài khoản Telegram giả danh các cơ quan, tổ chức. Gửi tin nhắn yêu cầu xác thực tài khoản cho nạn nhân nhằm chiếm đoạt mã OTP để truy cập tài khoản của họ.

20. Tung tin giả về cuộc gọi mất tiền Flashai: Gọi điện thông báo tin giả, hướng dẫn phòng tránh cuộc gọi mất tiền FlashAI. Nạn nhân làm theo hướng dẫn sẽ bị chiếm đoạt thông tin cá nhân.

21. Dịch vụ lấy lại tài khoản Facebook: Tạo trang web quảng cáo dịch vụ lấy lại tài khoản Facebook. Yêu cầu người dùng cung cấp tiền cọc, thông tin cá nhân.

22. Rải link phishing, seeding quảng cáo bẩn trên mạng xã hội: Tạo trang web giả mạo ngân hàng hoặc dịch vụ trực tuyến với mục đích thu thập thông tin cá nhân của người dùng internet.

23. Cho số đánh đề: Các đối tượng chiêu dụ người dùng chơi đề và yêu cầu nạn nhân chi trả tiền hoa hồng.

24. Bẫy tình cảm, đầu tư tài chính, gửi bưu kiện, trúng thưởng: Các đối tượng thông qua các mạng xã hội và ứng dụng hẹn hò tiếp cận người dùng. Lợi dụng tình cảm nạn nhân lừa chuyển tiền, kêu gọi đầu tư tài chính. 

Một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này được xác định đến từ nhận thức của người sử dụng. Bên cạnh các giải pháp kỹ thuật, Cục An toàn thông tin nhận thấy việc tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức nhằm trang bị cho mỗi cá nhân những kiến thức và kỹ năng cơ bản để bảo đảm an toàn thông tin trên không gian mạng là yếu tố then chốt giúp tạo dựng một không gian mạng Việt Nam an toàn, góp phần thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội số một cách bền vững.

Chiến dịch “Tháng hành động tuyên truyền về nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến”do Bộ TT&TT phát động triển khai từ ngày 23/6 đến ngày 23/7/2023 dưới sự chủ trì Cục An toàn thông tin phối hợp cùng thành viên Liên minh tuyên truyền nâng cao nhận thức và kỹ năng đảm bảo an toàn thông tin cho người dân trên không gian mạng.

Chiến dịch được triển khai trên diện rộng, góp phần nâng cao nhận thức cho người dân thông qua các clip tình huống lừa đảo trực tuyến phổ biến, các tip hướng dẫn nhận diện 24 hình thức lừa đảo, đồng thời cung cấp bộ cẩm nang kiến thức phòng tránh để bảo vệ bản thân và gia đình trên không gian mạng.

Nguồn: Sưu tầm